مواد شیمیایی خطرناک در پلاستیک قابل بازیافت و بازتولید در بسته بندی مواد غذایی
در مبارزه با آلودگی پلاستیکی تلاشهای زیادی در راستای کاهش استفاده مجدد و بازیافت پلاستیک انجام شده است. اگر این تلاشها محقق شود، به پتانسیل کاهش ضایعات پلاستیکی و انباشت آنها در محیط زیست کمک میکنند. با این حال، استفاده مجدد و بازیافت پلاستیک همچنین میتواند پیامدهای منفی ناخواستهای به همراه داشته باشد زیرا مواد شیمیایی خطرناکی مانند مواد مختل کنندههای غدد درون ریز و سرطان زا، میتوانند در حین استفاده مجدد آزاد شده و در طی فرایند بازیافت انباشت شوند. به این ترتیب، استفاده مجدد و بازیافت پلاستیک به ناقلی برای پخش مواد شیمیایی خطرناک تبدیل میشود. این امر به ویژه زمانی که از پلاستیکهای بازیافتی یا بازتولید در بسته بندی مواد غذایی مجدد استفاده میشود بسیار نگران کننده است. با این حال، کاهش استفاده از مواد شیمیایی خطرناک در تولید مواد پلاستیکی در تماس با مواد غذایی (FCM) و اطمینان از اینکه پلاستیکهای به کار رفته در بستهبندیها آیا بازیافتی هستند یا بازتولید، برای سلامت انسان و محیط زیست ضرورت دارد. دادههای ارائه شده در این بررسی از پایگاه دادۀ مواد شیمیایی مهاجر و قابل استخراج در تماس با مواد غذایی (FCCmigex) به دست آمدهاند که متکی بر بیش از 800 یافته علمی درمورد FCM های پلاستیکی است. در اینجا، ما شواهد سیستماتیک برای مواد شیمیایی مهاجر و قابل استخراج در تماس با مواد غذایی (FCC) در پلیمرهای پلاستیکی را ارائه میدهیم که معمولا مورد استفاده مجدد قرار میگیرند مانند پلی آمید (PA)، رزین ملامین، پلی کربنات و پلی پروپیلن یا حاوی محتوای بازیافتی هستند مانند پلی اتیلن ترفتالات (PET). در مجموع 1332 ورودی در پایگاه داده FCCmigex شامل شناسایی 509 FCC در FCM های تکراری ساخته شده از پلاستیک و 853 FCC در PET بازیافتی که 57.6 درصد آن تنها یک بار شناسایی شده است. ما همچنین دادههایی از منشاء، عملکرد و خطرات FCC ها که اغلب شناسایی شدهاند مانند ملامین، 2-4دی-ترت-بوتیل فنل، 2-6دی-ترت-بوتیل بنزوکینون، کاپرولاکتام و الیگومرهای PA را ارائه داده و اختلافات مهم در دانش مرتبط با ارزیابی ایمنی شیمیایی این مواد را نیز بیان میکنیم.
مواد پلاستیکی در سیستمهای غذایی در سطح جهان پرکاربرد و اقتصادی هستند. پلاستیکها که به دلیل وزن سبکی که دارند برای بسته بندی مواد غذایی استفاده میشوند، را میتوان برای افزایش عمر مفید، بهبود تولید در مقیاس بالا، تدارکات جهانی و خرده فروشی مهندسی و طراحی کرد. در بیشتر بسته بندیهای مواد غذایی از پلاستیک استفاده شده است که حدود 20 درصد از تولید جهانی پلاستیک را شامل میشود. استفاده گسترده از بسته بندیهای پلاستیکی نیز اغلب به کاهش ضایعات مواد غذایی کمک میکند. این امر از طرفی باعث میشود تا بسته بندی پلاستیکی یک بار مصرف به توانمندی سیستم غذایی فعلی، جهانی شده و فرآوری شده کمک کند که به سهولت در دسترس مصرف کنندگان هستند اما جایگزینی آنها بسیار دشوار است. باوجود مزایای فراوان، استفاده روزافزون از بسته بندی پلاستیکی محیط زیست را تهدید کرده و منجر به افزایش تقاضا شده است. بنابراین، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد موظف به تهیه یک معاهده جهانی پلاستیک برای "پایان دادن به آلودگی پلاستیکی" و توسعه "یک راهکار بین المللی الزام آور قانونی" شده است. فراخوان کاهش آلودگی پلاستیکهای حاصل از بسته بندی (مواد غذایی) همچنین در چندین کشور در سراسر جهان اجرا شده و رویکردهای جدیدی درحال توسعه هستند که امکان استفاده مداوم از مواد پلاستیکی در بسته بندی مواد غذایی را فراهم میکنند. این چالشها خواستار طراحی بسته بندی به گونهای هستند که بازیافت را با استفاده از انواع پلیمرهای خاص مانند مونومواد اضافی و ویژگیهای خاص همچون شفافیت و وضوح امکان پذیر میسازد. با این حال، تمرکز بر بازیافت بسته بندی پلاستیکی باتوجه به سلسله مراتب پسماند اتحادیه اروپا (EU) که کاهش و استفاده مجدد را رویکردهای ارجح میداند، از محبوبیت کمتری برخوردار است.
به همین دلیل، فشار روزافزونی بر کاهش ضایعات بسته بندی پلاستیکی با اهداف الزام آور در جهت کاهش و ترویج بسته بندی اعمال میشود حتی اگر به تغییرات گسترده تری در تولید مواد غذایی، تدارکات و خرده فروشی نیاز باشد و بنابراین، اجرای آن دشوارتر است. در این بررسی، ما بر موضوع مهم مواد شیمیایی تمرکز میکنیم که اغلب در بررسی چگونگی پایان دادن به آلودگی پلاستیکی ناشی از ضایعات بسته بندی مواد غذایی نادیده گرفته میشود. درواقع، پلاستیکها مواد شیمیایی بسیار پیچیده و حاوی صدها ترکیبات مصنوعی مختلف هستند که ویژگیهای خطرناک آنها و حتی هویت شیمیایی آنها ناشناخته باقی میماند. به خوبی اثبات شده است که مواد شیمیایی موجود در بسته بندی مواد غذایی پلاستیکی به مواد غذایی منتقل شده و این فرایند مهاجرت شیمیایی کانون توجه بیش از 800 مقاله علمی بوده است. درعین حال باتوجه به مصرف مواد شیمیایی مرتبط با بسته بندیهای پلاستیکی که ازنظر خطرات سلامتی مورد بررسی قرار نگرفتهاند، نگرانیهایی نیز از اثرات نامطلوب سلامتی این مهاجرت شیمیایی وجود دارد. این نگرانیها از مهاجرت مواد شیمیایی خطرناک و اثرات آنها بر سلامت انسان ارتباط مستقیم با مواد در تماس با مواد غذایی (FCM) ساخته شده از پلاستیکهای بازیافتی دارند زیرا مواد شیمیایی ناشناخته و یا خطرناک آنها میتواند در مواد بازیافتی انباشته شده و سپس به مواد غذایی منتقل شود که منجر به آسیبهای مزمن برای سلامت انسان خواهد شد؛ همانطور که درمورد بطریهای نوشیدنی ساخته شده از پلی اتیلن ترفتالات (PET) نیز اثبات شد.
جمع بندی و کلام آخر
پلاستیک پرمصرف ترین ماده در بسته بندی مواد غذایی و نوشیدنی در سراسر جهان است. به طور کلی، پس از یک بار استفاده به زباله تبدیل میشود که منجر به مشکلات محیطی قابل یا غیرقابل مشاهده مانند آلودگی دریایی توسط اقلام بسته بندی، میکروپلاستیکها و مواد شیمیایی میشود. هدف از بازیافت و استفاده مجدد از مواد کاهش اثرات منفی بسته بندی پلاستیکی بر محیط زیست است. اطلاعات مربوط به مهاجرت شیمیایی در پایگاه داده FCCmigex موجود است و در این بررسی نشان دادیم که بازیافت و استفاده مجدد از FCA های پلاستیکی مواجهه انسان با مواد شیمیایی خطرناک را افزایش میدهد اگر با دقت مدیریت نشود. بیش از 20 سال است که از PET بازیافتی به طور گسترده در مواردی که در تماس با مواد غذایی هستند، استفاده میشود. استفاده از بطریهای نوشیدنی بازیافتی به دلیل ایجاد فرایندهای بازیافت بطری به بطری که فرایندهای ضد آلودگی را به منظور کاهش آلودگی شیمیایی به حداقل میرساند، افزایش یافته است. با این حال، باتوجه به شواهد تجربی میتوان اثبات کرد که PET بازیافتی حاوی آلایندههای شیمیایی است که در حین استفاده، حمل و نقل زباله و بازیافت منتشر شده و میتواند به نوشیدنی بسته بندی شده منتقل شوند. محققان به یافتههایی از حضور محتوای بازیافتی و مهاجرت آنها همچون بنزن و استایرن (دو ماده شیمیایی سرطان زا) و همچنین EDC BPA دست یافتند. براساس طرح سیستماتیک مهاجرت شیمیایی از بطریهای PET به مواد نوشیدنی، دیگر محققان به این نتیجه رسیدند که مهاجرت این ماده شیمیایی از بطریهای PET بکر و نسبتا بازیافتی را با هم بررسی و مقایسه کنند. این مشاهدات به سطح ناشناختهای از محتوای بازیافتی در بطریهای نوشیدنی PET دست یافتند. به تازگی، برخی پژوهشها با هدف توسعه روشهایی با استفاده از روشهای غربالگری غیرهدفمند نمونههای PET و الگوریتمهای یادگیری ماشینی به منظور تمایز موثر بین محتوای بکر و بازیافتی انجام شدهاند. روشهای کمومتری صدها نمونه VOC مرتبط با پلاستیک، مواد غذایی و مواد آرایشی را به صورت آزمایشی شناسایی کردهاند که تفاوت قابل توجهی بین PET بکر و بازیافتی و همچنین مناطق جغرافیایی که مواد بازیافتی در آنجا انباشت شده بودند را نشان دادند. چنین
مطالعات نوآورانهای دادههای بسیار ارزشمندی از مواد شیمیایی موجود در PET بازیافتی و سایر پلیمرها ارائه میدهند. . با این حال، آیا میتوان به این روش در شناسایی محتویات بازیافتی در بسته بندیهای پلاستیکی مواد غذایی اعتماد کرد؟ حتی این سوال مطرح است که چگونه میتوان ایمنی تعداد زیادی از مواد شیمیایی موجودِ نه تنها در پلیمرهای پلاستیکی بازیافتی، بلکه موجود در پلاستیکهای بکر، را که بایستی مورد بررسی قرار گیرند ارزیابی کرد؟