پارچه های پلی آمید - بخش دوم

دسته: مقالات منتشر شده در 21 بهمن 1399
نوشته شده توسط Admin بازدید: 1054

پارچه های پلی آمید به چه موادی گفته می شود؟ (بخش دوم)

زمانی که توصیف شیمیایی پیچیده در خصوص پلی آمید ها مورد توجه قرار می‌گیرد نمی‌توان عنوان کرد که این پارچه‌ها را می‌توان برای انواعی از لباس های مصرفی به کار برد و به طور کلی ابریشم هم برای تولید پارچه‌های متمایز به کار برده شده و بسیاری از انواع پارچه های دیگر نیز ساخته شده‌اند و این در حالی است که هنوز واژه‌های ترکیبی و یا نیمه ترکیبی ساخته نشده بودند. زمانی که واژه پلی آمید به پارچه های ترکیبی همانند نایلون محدود شود، مصارف عمده آنها به صورت کاملاً واضحی محدود خواهد شد. نایلون ابتدا به عنوان جایگزینی برای ابریشم مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن نیز به عنوان گزینه دیگری برای خانم هایی تولید شد که از جوراب های ساق بلند زنانه ابریشمی استفاده می‌کردند. ابریشم ماده‌ای کاملاً بد قلق و سخت به شمار می‌آید و علاوه بر آن تولید آن بسیار گران قیمت و زمانبر خواهد بود در نهایت مشتریانی که فکر می‌کنند نایلون خالص در مقایسه با ابریشم ارزش کمتری دارد و به همین دلیل بسیاری از مواد متفاوت با نایلون ترکیب شدند تا آن را به عنوان یکی از محصولات بسیار کاربردی در تولید جوراب های زنانه افزایش دهند. از طرف دیگر می‌توان عنوان کرد نایلون به عنوان تنها پارچه موجود در محصولات پارچه محور مصرفی به کار برده می شود و در اغلب موارد این دسته از پارچه ها به لباس ها و سایر انواع البسه اضافه می‌شوند تا نرمی، لطافت و قابلیت ارتجاعی آنها را افزایش دهند. به احتمال بسیار زیاد می‌توان پلیمرهای نامبرده شده را در انواعی از تیشرت ها، شلوارهای کوتاه و شلوارهای استرج و دسته ی بسیار متفاوتی از البسه پیدا کرد که محتوای نایلونی آنها بین ۱۰ تا ۲۵ درصد متمایز می باشد. پارچه های محبوب نام برده شده مصارف بسیار زیادی در تولید لباس زیر دارند و البته همچنان تعداد زیادی از جوراب های بلند زنانه و ساق دار نیز از پارچه های نام برده شده ساخته می شود. اما در هر صورت پلی آمیدها همانند گذشته شهرت خود را نتوانستند حفظ کنند. بهتر است توجه داشته باشید که تمام مواد پلی آمیدی امروز بیشتر برای تولید محصولات غیر پارچه‌ ای به کار برده می‌شدند. اوایل دوره تولید نایلون مشخص شد که این دسته از انواع پلی آمیدها در واقع یکی از اشکال بسیار منحصر به فرد از پلاستیک های انعطاف پذیر می باشند و این در حالی است که در آن زمان توسط روشهای بسیار ویژه و خاصی ساخته می شدند ولی امروز شما می توانید آنها را در بسیاری از محصولات مصرفی و کاربردی مشاهده کنید.

 

پارچه های پلی آمید در چه مناطقی تولید می شود؟

پارچه های پلی آمید ابتدا در آمریکا تولید شدند و تمامی انواع رایج آنها توسط کمپانی دوپونت در چندین دهه اول قرن ۲۰ میلادی ساخته شدند و در آن زمان توسعه نایلون به عنوان یکی از بزرگترین موفقیت های فناوری محور در نظر گرفته می‌شد. در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی سهم بسیار بزرگی از تولید پارچه های جهانی از ایالات متحده آمریکا به سمت چین و سایر کشورهای آسیای شرقی گسترش پیدا کرده و این موضوع ناشی از کاهش هزینه های تولیدی بود که شرکت های بین المللی با تاسیس شعبات جدید در کشورهای در حال توسعه می توانستند از آن لذت ببرند. امروزه نیز چین به عنوان یکی از بزرگترین تولید کننده های پارچه های پلی آمید در نظر گرفته می شود. به صورت کلی نایلون به عنوان بخشی کوچک از بازار تولید الیاف جهانی مورد توجه قرار میگیرد و در سال ۱۹۸۰ نیز بیش از ۱۰ درصد از الیاف پارچه های تولید شده در کل جهان را نایلون تشکیل می داد اما این مقدار تا سال ۲۰۰۹ به میزان 5.4 درصد کاهش پیدا کرد. امروزه نایلون بیشتر توسط سایر کشورها تولید می‌شود و کمپانی دوپونت به عنوان تنها تولید کننده در نظر گرفته شده و این شرکت آمریکایی دارای کارخانه‌های تولیدی در تمام دنیا می باشد و علاوه بر آن نومکس نیز توسط همین کمپانی تولید می شود.

 

پلی آمید و نایلون چه تفاوت هایی با هم دارند؟

پلی آمید و نایلون هر دو در دسته پلیمرها قرار می گیرند و حتی می توان آن را به عنوان پلاستیک های مصرفی نیز طبقه بندی کرد. این مواد ابتدا به عنوان یک پلیمر ترموپلاستیک ترکیبی به صورت تجاری معرفی شده و توسط شرکت بین‌المللی دوپونت نیز نامگذاری شد. نایلون در ابتدا ی تولید و در مراحل اولیه به عنوان ماده‌ای با عمر جاویدان و بدون فرسایش معرفی شد ولی پس از مدتی از واژه های اولیه به نورون و نیلون تبدیل شده و پس از آن نیز نایلون به عنوان نام نهایی معرفی شد. از طرف دیگر پلی آمید یکی از پلیمرهای آمینو اسیدی می باشد و می تواند در دسته مواد طبیعی و یا مصنوعی قرار بگیرد به عنوان مثال پروتئین‌ها خود نمونه ‌ای از پلیمرهای طبیعی می‌باشند همانند پشم و ابریشم. اما پارچه های پلی آمیدی در ترکیب های موجود به طور کلی به دسته ای از مواد نایلونی اشاره می‌کنند و کاملاً ترکیبی هستند و علاوه بر آن می ‌توان عنوان کرد که نایلون و پلی آمید به صورت متناوب مورد استفاده قرار گرفته و به یک ماده اشاره می کنند به خصوص در حوزه پارچه و صنایع البسه و پوشاک.

 

مزایا و معایب پارچه های پلی آمید یا نایلون کدامند؟

از مهم ترین ویژگی‌های مثبت در پارچه های پلی آمید می توان به این موارد اشاره کرد:

  • قابلیت ارتجاعی بالا
  • دوام و انعطاف پذیری بالا
  • مقاومت در برابر حشرات، کپک و قارچ و سایر موارد
  • مقاومت بالا در برابر خوردگی و ساییدگی
  • استحکام کششی بالا
  • مقاومت متوسط در برابر مواد شیمیایی
  • قابلیت خرید و قیمت مناسب
  • وزن سبک
  • ضد آب
  • قابلیت خشک شدگی سریع
  • سادگی در شستشو و سادگی در رنگ آمیزی.

 

معایب اصلی پارچه های پلی آمید نیز عبارتند از:

  • قابلیت جذب پایین
  • مقاومت پایین در برابر اشعه فرابنفش و نور خورشید
  • مقاومت پایین در برابر حرارت
  • پایداری گرمایی پایین
  • قابلیت تنفس پایین
  • جمع‌آوری الکتریسیته ساکن تاثیرات منفی بر محیط زیست.

 

انواع متمایز پارچه های پلی آمید کدامند؟

پلی آمید های ترکیبی را می‌توان به انواعی از الیاف متفاوت تبدیل کرد و از طرف دیگر نیز تعدادی از پلیمرهای طبیعی هم وجود دارند به عنوان مثال تعدادی از آنها عبارتند از:

  • پلی آمید های ارگانیک: ابریشم خود جزء پلی آمید های ارگانیک می باشند بنابراین ممکن است مورد توجه یک استاد دانشگاه در حوزه شیمی قرار بگیرد اما این اطلاعات اهمیت زیادی در دنیایی فراتر از دنیای آکادمیک ندارد. به طور کلی این پارچه ها از زنجیره‌های پلی آمید ساخته شده‌اند ولی اصلا حالت ترکیبی ندارد.

 

  • نایلون: در موارد بسیار زیادی نایلون ها و پارچه های پلی آمید به عنوان واژه های هم معنی به کار برده می‌شوند و این پلیمرها در واقع انواعی از پارچه‌های پلی آمید می‌باشند که از مصارف بسیار زیادی در محصولات رایج برخوردارند.

 

  • آرامید ها: آرامی ها به میزان رایجی در تولید البسه به کار برده نمی‌شوند ولی از یکی از مهمترین پارچه های پلی آمید می باشند و نوعی پارچه ضد اشتعال است که مصارف بسیار زیادی در تولید لباسهای آتش‌ نشان‌ها دارد و کولار نیز ماده‌ای است که در جلیقه های ضد گلوله و تعدادی از موادی به کار برده می شود که به دوام و استحکام زیاد ددر طی مصرف نیاز دارند. اگرچه این پارچه ها نیز از زنجیره‌های پلی‌آمید ساخته می‌شوند اما مصرف آنها در مقایسه با مصرف نایلون بسیار متفاوت هستند.

 

پارچه پلی آمید چه تاثیری بر محیط زیست دارد؟

تولید پارچه های پلی آمید به طور کلی تاثیر منفی بر محیط زیست دارد و در نواحی که نگرانی هایی در خصوص عدم ماندگاری و پایداری نفت خام به عنوان یک منبع طبیعی بسیار شایع می باشد بنابراین استفاده این ماده نیز بسیار به سختی انجام می گیرد. جنبش محیطی بین المللی مخالفت های بسیار زیادی با تولید نایلون ها از دهه ۷۰ داشته است و این در حالی است که سایر مواد پلی آمیدی همانند نومکس و کولار همچنان مواردی بسیار ضروری هستند و بهره برداری از نایلون به عنوان یکی از مواد جانبی باعث شده است تا شهرت نایلون به مرور زمان کم شود. بنابراین سایر انواع پلی آمید های موجود به عنوان موادی کاملاً ناپایدار و تخریب پذیری در محیط زیست به شمار می‌آیند اما فرآیندهای تولیدی که به منظور تولید این پارچه ها مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند برای اکوسیستم خطرزا باشند. به طور مثال آبی که برای خنک سازی پلی آمیدها مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولاً باعث می‌شود تا آلاینده‌ها در اکوسیستم اطراف کارخانه های تولیدی وارد شوند و تولید آدیپیک اسید که در اغلب موارد برای خلق بیشتر نایلون ها به کار برده می‌شود، باعث می‌شود تا اکسید نیتروز نیز در محیط زیست آزاد شود. اکسید نیتروز در مقایسه با دی اکسید کربن ۳۰۰ برابر ضرر بیشتری برای محیط زیست دارد و نایلون و سایر انواع پارچه های پلی آمیدی نیز از قابلیت زیست تخریب پذیری در طبیعت برخوردار نمی

باشند و این بدین معنی است که آنها به طور کلی در دسته آلاینده‌های دائمی قرار می گیرند.

 

مترجم: ف. ال احمد