آیا اکریلونیتریل بوتادین استایرن واقعا در بروز سرطان موثر است؟
چاپ سه بعدی فعالیتی هیجان انگیز و جالب است و حتی امکان رنگ آمیزی انواعی از محصولات تولید شده می‌تواند فرآیند نام برده شده را جالبتر نماید. اما سؤالی که برای تعداد زیادی از افراد در این حوزه پیش می‌آید در این مورد خلاصه می‌شود که قرارگیری انواعی از این محصولات همانند انواع وسایل آشپزخانه در معرض مواد غذایی و نوشیدنی های مصرفی ما و یا دود های تولید شده از این مواد طی چاپ سه بعدی چه اثرات و خطراتی می تواند داشته باشد؟ اگر شما نیز چنین نگرانی هایی دارید کاملاً طبیعی است و حداقل یکی از این مواد می‌توانند غذاهای شما را مسموم نمایند و در هر صورت باعث بروز مسمومیت شوند پس بهتر است که در این خصوص اطلاعات بیشتری کسب کنید. در این مقاله می‌خواهیم به یکی از فیلامنت های بسیار کاربردی در چاپ سه بعدی بپردازیم که با نام اکریلونیتریل بوتادین استایرن شناخته می شود و نوعی پلیمر بسیار رایج از دسته ترموپلاستیک ها می باشد. انواع وسایل بازی کودکان همانند بلوک ها و لوازم خانگی همانند جاروبرقی ها در اغلب موارد با این مواد ساخته می‌شوند. اکریلونیتریل بوتادین استایرن اولین بار در دهه ۴۰ میلادی به کار برده شده است و امروزه نیز به دلیل خواص مکانیکی مطلوب خود از مصارف بسیار متعددی برخوردار است. پلیمر نام برده شده سخت، قوی و انعطاف پذیر بوده و قالبگیری آن نیز به سادگی صورت می‌گیرد اما متاسفانه نگرانی‌هایی در خصوص میزان ایمنی آن وجود دارد.
سلامت و ایمنی کاربران آکریلونیتریل بوتادین استایرن
تمامی چاپگرهای سه‌بعدی دارای روزن ران انواعی از ترکیبات ارگانیک بخار مانند و ذرات بسیار ریز را در طی مراحل چاپ در هوا منتشر می‌کنند. میزان انتشار صورت گرفته معمولاً به مقدار بسیار کمی میباشد و این مقدار به اندازه ای پایین است که نمی توان آن را به عنوان خطری برای سلامتی انسان در نظر گرفت. اما قرار گیری روزانه افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند می تواند برابر با قرارگیری افرادی باشد که در طی سال‌های متمادی با این مواد کار کردند. البته استثناهایی نیز در مورد یاد شده وجود دارد. اگر چه تعدادی از ذرات بسیار ریز و ذرات ارگانیک نامبرده شده می توانند همیشه خطرناک باشند اما انواعی از آنها که از فیلامنت‌هایی همانند پلی لاکتیک اسید، پلی اتیلن ترفتالات های تغییر یافته به کمک گلیکول وسایر فیلامنت‌ها آزاد می شوند، در مقیاس متناسب قرار دارند ولی در خصوص اکریلونیتریل بوتادین استایرن چنین موردی صدق نمی کند. در چاپگرهای رزینی نیز رزین های مایع خود به عنوان دسته‌ای از مواد سمی شناخته می‌شوند و قرارگیری آنها در معرض پوست انسان می‌تواند حساسیت خفیفی را به وجود آورد. این درحالی است که ماده نامبرده شده قادر به ایجاد خطر های بزرگ در آزمایشگاه ها نمی باشد ولی باید در به کار گیری آنها احتیاط کرد. محصولات چاپ سه بعدی رزینی باید با دسته ای از حلالها شسته شوند و پس از چاپ نیز کاملاً فرآوری شوند و این موضوع باعث می‌شود تا نیاز به ایجاد انواع چاپگرهای رزینی با روش‌های ایمن و قابل کنترل و دور از دسترس کودکان، حیوانات و انواعی از موجودات ریز فراهم شود که خود می‌توانند نقشی در پراکندگی این سموم داشته باشند.
اکریلونیتریل بوتادین استایرن چه تاثیراتی بر بدن انسان دارد؟
بر طبق تحقیقات انجام گرفته مشخص شده است که تعداد زیادی از مواد تشکیل دهنده آکریلونیتریل بوتادین استایرن در حالت خالص خود می توانند سرطان زا باشند و این بدین معنی است که زمانی که مواد نام برده شده بلعیده شوند امکان بروز سرطان وجود خواهد داشت. سرطان به نوعی از بیماری ها اطلاق می شود که در آن سلول های نرمال در بدن آسیب دیده و نمی‌توانند یک فرایند نرمال سلولی را انجام دهند و در پی آن مرگ سلولی و عدم تعادل در سلامتی انسان به وجود خواهد آمد. کاهش تقسیم و تولید مثل سلولی خیلی بیشتر از میزانی صورت خواهد گرفت که سلول ها از بین می روند. تمامی موادی که خطر بروز سرطان را افزایش می دهند با نام سرطانزا ها شناخته می شود. سرطان نوعی رخداد زیستی بسیار پیچیده در بدن انسان و یکی از موضوعات تحقیقی مورد توجه میباشد و فاکتورهای متفاوتی می تواند احتمال رشد سرطان در بدن انسان را تعیین کنند. فاکتورهایی وجود دارند که شامل قرارگیری در معرض مواد سمی نیز نمی شوند و در هر صورت می‌توانند عاملی برای ایجاد واکنش‌های نامطلوب در بدن باشند که در مواردی سرطان زا خواهد بود. مسئله‌ای که بیشتر در خصوص مواد سرطانزا عنوان می‌شود میزان قرارگیری در معرض آنهاست و در صورتی که مقدار مواد انتشار یافته بالا باشد این مواد می‌توانند تاثیر مستقیم بر روی سوخت و ساز سلولی داشته باشند و حتی باعث تخریب DNA در سلول‌ها و نابودی فرایندهای زیستی و در مواردی شکل گیری تومورهای بدخیم شود. همانطور که می دانید تومورهای بدخیم ممکن است در قسمت‌های مختلفی از بدن همانند سینه، روده بزرگ، ریه و سایر بخش ها به وجود آید. محققان در موسسه فناوری جورجیا و امنیت شیمیایی UL بدین نتیجه رسیدند که انواعی از مواد به کار برده شده برای چاپ سه بعدی در داخل خانه همانند اکریلونیتریل بوتادین استایرن می‌تواند باعث آلودگی هوای داخل خانه شوند و یافته های به دست آمده از این تحقیقات نشان می‌دهد که این چاپگرها انواعی از ذرات کوچک را در یک محیط کنترل شده منتشر می کند و تعدادی از این ذرات امکان ورود به دستگاه تنفسی انسان را دارند. در نهایت ممکن است آنها خطراتی برای انسان به وجود آورند.
دمای ذوب اکریلونیتریل بوتادین استایرن و اثرات آن
یکی از فاکتورهایی که اثر بسیار زیادی در این مورد دارد دمای افشانک و دمای کلی می باشد که ماده پلاستیکی در آن ذوب می شود. با توجه به نوع ماده کاربردی و دمای یاد شده نتایج به دست آمده نشان می دهند که پلاستیک‌های اکریلونیتریل بوتادین استایرن نسبت به سایر فیلامنت‌های کاربردی همانند پلی لاکتیک اسید ذرات بیشتری را در هوا آزاد می کنند زیرا این دسته از فیلامنت‌ها از دمای ذوب بالاتری برخوردار می باشند. اکریلونیتریل بوتادین استایرن پس از کاهش دما حالتی پایدار داشته و کاملا جامد خواهد شد و اعمال حرارت بالاتر به این ماده در طی ذوب و شکل‌گیری می‌تواند باعث تجزیه آن به مواد تشکیل دهنده خود شود. پلیمر نام برده شده از سه عنصر اصلی تشکیل می‌شود که عبارتند از بوتادین که به عنوان یک سرطان زا شناخته می شود، استایرن که نوعی ترکیب ارگانیک بوده و سرطانزا میباشد و آکریلونیتریل که احتمال سرطان زایی دارد.
ذرات بسیار ریز
ذرات بسیار ریز با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نمی باشند و معمولاً در انواعی از فعالیت ها همانند پخت و پز، شست و شو و البته چاپ سه بعدی در هوا آزاد می‌شوند و این ذرات حتی در طی چاپ سه بعدی با دمای بسیار پایین نیز ممکن است انتشار پیدا کنند. ذرات نامبرده شده می توانند باعث بروز حساسیت های سینوسی و یا انواع آلرژی‌ها در افراد مستعد به حساسیت باشند ولی معمولاً خطراتی بیشتر از این ندارند. به طور کلی انباشتگی شیمیایی موجود در این دسته از ذرات می‌تواند نگران کننده باشد. به عنوان مثال تمرکز بسیار بالای این دسته از ذرات در اکریلونیتریل بوتادین استایرن که در طی ذوب تولید می شود ممکن است مشکلات زیادی را به وجود آورد. بنابر مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ توسط موسسه فناوری Illions صورت گرفت چاپگرهای سه‌بعدی رومیزی که از اکریلونیتریل بوتادین استایرن به منظور تولید محصول مورد نظر استفاده می‌کنند به عنوان یکی از بزرگترین منتشر کننده های ذرات بسیار ریز به شمار می‌آیند و استشمام یا مصرف این ذرات می تواند اثرات منفی بر انسان داشته باشد. اکریلونیتریل بوتادین استایرن در بین سایر فیلامنت‌های کاربردی در چاپ سه بعدی از خطرات بیشتری برخوردار است و در نتیجه اهمیت بسیار زیادی دارد که شما چاپ سه بعدی را در اتاقی با تهویه خوب انجام دهید حتی اگر از سایر مواد استفاده می‌کنید. علاوه بر آن سعی نمایید تا مواد غذایی مورد نیاز خود را در اتاق و فضای دیگری و به دور از هرگونه آلودگی مصرف کنید.
سرطان ریوی یکی از نتایج قرار گیری در معرض ذرات بسیار ریز
سرطان ریوی به عنوان یکی از رایج ترین سرطان های موجود در دنیا شناخته می‌شود که حدود ۱۲.۷ درصد از کل مورد های سرطانی را تشکیل می دهد و ۱۸.۲ درصد از مرگ بر اثر سرطان نیز در این دسته قرار می گیرد. سرطان ریوی در اغلب موارد به دلیل مصرف دخانیات صورت می‌گیرد و تخمین‌های زده شده در این خصوص در آمریکا نشان می‌دهد که قرار گیری طولانی مدت در معرض تنباکو می تواند عاملی برای ابتلای ۹۰ درصدی به این دسته از سرطان ها باشد. سایر فاکتورهای موثر در بروز سرطان های ریوی شامل قرار گیری شغلی در معرض مواد سرطان زا (در حدود ۹ تا ۱۵ درصد) آلودگی های خارج از خانه (یک تا دو درصد) ومواد رادیواکتیو با مقدار ۱۰ درصد می باشد.
سایر فاکتورهای ریسک موثر در بروز سرطان های ریوی
انواع دودهای منتشر شده از چاپگرهای سه بعدی که از پلاستیک‌های اکریلونیتریل بوتادین استایرن استفاده می‌کنند ممکن است حساسیت‌هایی را برای چشمان، پوست و مجرای تنفسی به وجود آورند و علاوه بر آن علائمی همانند سرگیجه، سردرد و حالت تهوع نیز در این دسته قرار می گیرد. بنا بر تعدادی از گزارش ها قرار گیری طولانی مدت در معرض دودهای ناشی از این دسته از فیلامنت‌ها می‌تواند خارش شدیدی را در گلو به وجود آورد و خستگی و دردهای بسیار شدید هم می‌توانند به عنوان نتیجه ای از استشمام دودهای ناشی از این فیلامنت‌ها در نظر گرفته شوند.
مترجم: ف.آل احمد
