پاسخگویی به سوالات رایج درباره دی ایزوسیانات ها
۱.دی ایزوسیانات به چه موادی گفته می شود؟
دی ایزوسیانات ها خانواده‌ای از بلوک های ساختاری شیمیایی می باشند که به منظور ساخت محصولات پلی اورتانی به کار برده می شوند همانند فومهای سخت و انعطاف پذیر، پوششها، چسب، درزگیر و الاستومرها. تعداد زیادی از محصولاتی که ما در طول روز به آنها نیاز داریم و به کار میبریم با استفاده از پلی اورتان ها بسیار ایمن تر، مستحکم تر و ساده تر خواهند شد و ممکن است این محصولات از دی ایزوسیانات ها تشکیل شده باشند. این مواد بلوک های ساختاری فوق العادهای هستند که تعداد زیادی از محصولات به کمک آنها می توانند خاصیت عایق پذیری، مقاومت در برابر هوا، چسبندگی، دوام و انعطاف پذیری داشته باشند. شیمی پلی اورتان پیچیده می باشد اما موارد پایه و اصلی آن ساده بوده و درک آنها با سهولت انجام می گیرد. پلی اورتان ها از واکنش بین دی ایزوسیانات با پلیول ها و سایر مواد افزودنی به با روش های تولیدی خاص ساخته می شوند. از آنجایی که از انواع متفاوتی از دی ایزوسیانات ها و حوزه گستردهای از پلیول ها می توان به منظور تولید پلی اورتان استفاده کرد امکان تولید طیف وسیعی از مواد وجود خواهد داشت که می تواند پاسخگوی نیازهای نهایی محصول باشند. اما زمانی که تمامی موارد یاد شده با یکدیگر ترکیب می‌شوند و واکنش می‌دهند تا یک پلی اورتان را تولید کنند آنها به شکل اصلی خود وجود نخواهد داشت و در واقع دی ایزوسیاناتها در واکنش به صورت کامل تغییر می کنند.
۲.چه تفاوتی بین دی ایزوسیانات های آروماتیک و آلیفاتیک وجود دارد؟
دو نوع دی ایزوسیانات آروماتیک وجود دارد با نام‌های ایزوسیانات تولوئن و دی ایزوسیانات متیلن ادیفنیل. این مواد با هم حدود ۹۰ درصد از مصرف دی ایزو سیانات ها را در صنعت پلی اورتان آمریکای شمالی تشکیل می‌دهند و در این مورد خصوصیات آلیفاتیک نیز در نظر گرفته شده اند. از مصارف اولیه نوع تولوئن این ماده میتوان به تولید فوم های انعطاف پذیر اشاره کرد. نوع دوم دی ایزوسیانات ها خود به دو زیر مجموعه تقسیم می‌شوند که حالت اول آنها نوع خالص و حالت دوم نوع پلیمری می باشد. انواع خالص این ماده برای تولید دسته بزرگی از محصولات پلیمری همانند الاستومرها، درزگیرها، چسب ها و پوشش ها به کار برده می شوند ولی نوع پلیمری آن تنوع بسیاری داشته و به منظور تولید فوم های سخت انعطاف پذیر، نیمه سخت، پلی ایزوسیانورات و فومهای ترموست به کار برده می شود. پلی ایزوسیانات های آروماتیک از گذشته برای تولید فوم های پلی اورتانی مورد استفاده قرار می گرفتند ولی دی ایزوسیانات های آلیفاتیک، ایزو سیانات ها را تولید می کنند که خود به عنوان بلوک های ساختاری برای تشکیل پوششها، چسب‌ها، درزگیرها و الاستومرهای پلی اورتانی بادوام با رنگی پایدار به کار برده می شود. مهمترین انواع دی ایزو سیانات های آلیفاتیک عبارتند از هگزا متیلن دی ایزوسیانات، متیلن دی سایکلو هگزیل دی ایزوسیانات یا متیلن ادیفنیل هیدروژنه دی ایزوسیانات و دی ایزوسیانات ایزوفورون. معمولا ایزوسیانات های آلیفاتیک به مشتریان صنعتی فروخته می‌شوند که از آنها به عنوان اتصال گر و مستحکم کننده در طی فراوری های تولیدی استفاده می کنند. دی ایزوسیانات های آلیفاتیک و آروماتیک هر دو در سیستم هایی با چرخه های بسته ساخته می شوند که به صورت دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرند تا سازگاری کاملی با محیط زیست و قوانین ایمنی و سلامتی محور داشته باشند.
۳ متیلن ادی فنیل دی ایزو سیانات (MDI)به چه ماده ای گفته می شود و چرا اهمیت دارد؟
متیلن ادی فنیل دی ایزو سیانات یک ماده شیمیایی است که برای تولید پلی اورتان ها و به کارگیری آنها در محصولات متفاوت استفاده می شود. از مصارف اولیه این ماده میتوان به تولید فوم های پلی اورتانی سخت استفاده کرد که برای عایق سازی خانه و یا یخچال استفاده می‌شوند ولی این ماده از مصارف دیگری هم برخوردار است. عایق هایی که از این ماده ساخته می شوند می توانند هزینه های گرمایشی و سرمایشی را کاهش دهند و علاوه بر آن به ذخیره انرژی نیز کمک میکنند. سایر مصارف این ماده در پلی اورتان ها عبارتند از پوشش، چسب، درزگیر و الاستومر هایی که معمولا در رنگ ها، چسب ها و مواد مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی دیده می شوند. این محصولات پلی اورتانی سپس برای تولید انواعی از کالاها همانند کفش، وسایل تفریحی و ورزشی و به مقدار بسیار کم تر برای ساخت فوم های انعطاف پذیر ویژه به کار برده می شود.
۴.هگزامتیلن دی ایزوسیانات (HDI)به چه ماده ای گفته می شود و چرا اهمیت دارد؟
نوعی از دی ایزوسیانات های آلیفاتیک که به بیشترین مقدار مورد استفاده قرار می گیرد هگزامتیلن دی ایزوسیانات می باشد که یک میانجی شیمیایی به منظور تولید محصولاتی از این ماده می باشد مانند پلی ایزوسیاناتها. مهمترین مصرف این محصولات را پوشش های صنعتی تشکیل می دهند و این در حالی است که توانایی های عملکردی بالای این ماده همانند پایداری در برابر اشعه فرابنفش و مقاومت در برابر هوا نیز مورد نیاز است. از سایر مصارف این مواد میتوان به تولید بخش‌هایی در خودرو، هواپیما، کفسازی، وسایل خانگی، تجهیزات ایمنی، ماشین آلات و دستگاه های پزشکی و پروژه های سازمانی اشاره کرد.
۵.متیلن دی سایکلو هگزیل دی ایزوسیانات (HMDI)چیست و چرا اهمیت دارد؟
متیلن دی سایکلو هگزیل دی ایزوسیانات به عنوان بلوک های سازنده ای به کار برده می شود که در آماده سازی محصولات شیمیایی، میانجی های واکنشگر و پلیمرهایی همانند پاشیدگی های پلی اورتانی، الاستومرها و پلی اورتان های ترموپلاستیک نقش دارند. علاوه بر آن محصولاتی که از متیلن دی سایکلو هگزیل دی ایزوسیانات (HMDI) ساخته می شوند می‌توانند برای تولید پوشش برای کف سازی و سقف سازی و حتی پارچه‌ها، الاستومرها، محصولات نوری، چسب‌ها و درزگیرها به کار برده شوند.
۶.آیا میتوان از دی ایزوسیانات ها به صورت ایمن استفاده کرد؟
ایزوسیانات ها از سالها پیش به منظور تولید انواعی از محصولات مورد استفاده قرار گرفته اند و البته از این قابلیت نیز برخوردارند که مصارف متعددی داشته باشند.برگه های اطلاعاتی به کاربران کمک می کنند تا با خطرات ممکن دی ایزوسیانات ها و معیارهای حفاظتی پیشنهادی آنها آشنا شوند تا بتوانند کاربری درستی داشته باشند. معیارهای موجود و استفاده صحیح می‌توانند شامل اقداماتی در محیط کار، به کارگیری تجهیزات حفاظت شده شخصی و کنترل های مهندسی شده و علاوه بر آن آموزش کارگران و مراقبتهای پزشکی شوند. معمولا تولیدکنندگان تعهداتی مبنی بر به کارگیری و استفاده ایمن از دی ایزوسیانات ها دارند و حتی در بعضی از مناطق و ایالت ها قوانین تولیدی وجود دارد که باید محصول پیش از رسیدن به بازار با آنها مطابقت داشته باشد. علاوه بر آن صنعت در کنار آژانس‌های دولتی سعی دارد تا حمایت و راهنمایی بیشتری را برای استفاده ایمن و به‌کارگیری دی ایزوسیانات ها برای مردم فراهم کند.
۷.آیا دی ایزوسیانات ها دلیل اصلی ابتلا به آسم در محیط کاری هستند؟
دی ایزوسیانات ها از موادی هستند که می توانند عامل بروز آسم در محیط کاری باشند اما بروز آسیب های مرتبط با این ماده به مقدار فراوان کاهش پیدا کرده است. حقایق نشان می‌دهند که این مواد به عنوان دلیل اصلی ابتلا به آسم شناخته نمی شوند و حتی در ده مورد اول خطرزا نیز قرار ندارند اما هنوز تعدادی از مقالات بر اساس اطلاعات قدیمی، ماده یاد شده را به عنوان عامل اصلی برای ابتلا به آسم در محیط کار شناسایی میکنند. داده های اخیر نشان می دهند که ابتلا به آسم در اثر قرارگیری در معرض این مواد به مقدار فراوانی در دهه اخیر کاهش پیدا کرده است و این در حالی است که محصولات بیشتری از دی ایزوسیانات ها ساخته شدند. کاهش ابتلا به این بیماری در برابر محصولات یاد شده می‌تواند به دلیل انجام انواعی از فعالیتهای نظارتی همانند آموزش، فعالیت های شغلی و استفاده از انواع غیر فرار این مواد همانند پیش پلیمرها و یا کنترل های مهندسی بهبود یافته، برنامه های نظارتی - پزشکی بهتر و کاهش قرارگیری در معرض این ماده و تلاش برای انطباق این مواد با استانداردهای موجود باشد. در واقع تمام برنامه‌های نظارتی تلاش دارند تا میزان ابتلا به آسم در اثر قرارگیری در معرض محصولات دی ایزوسیاناتی را کاهش دهند.
۸.آیا استفاده از محصولات حاوی مواد دی ایزوسیاناتی می‌تواند برای کاربران خطرناک باشد؟ انواعی از محصولات پلی اورتانی که به صورت کامل فرآوری شده اند شامل دی ایزوسیانات ها نمی شوند. به عبارت دیگر دی ایزوسیانات هایی که پیش از فرایند های فراوری درمحصول موجود بودند پس از آن از بین رفته و بنابراین امکان انتقال آن به مصرف کننده از طریق هوا و یا تماس مستقیم با محصول وجود نخواهد داشت. محصولاتی که به صورت کامل فرآوری و واکنش داده شده اند به عنوان موادی ساکن و غیرسمی در نظر گرفته می‌شوند. گستره ی بزرگی از این مواد برای مصارف صنعتی و تجاری به کار برده می شود. قرارگیری در معرض دی ایزوسیانات های فراوری نشده در تعدادی از چسب ها و درزگیر ها که در دسترس کاربران قرار دارد، بسیار کم و قابل چشم پوشی است و زمانی که این مواد در واکنش با رطوبت فراوری می‌شوند، دی ایزوسیانات های موجود در آنها از بین خواهد رفت. اما معمولاً محصولاتی که حاوی دی ایزوسیانات های فرآوری نشده می شوند برگه های اطلاعاتی همراه خود دارند که شامل برچسب های هشدار دهنده می باشد و همچنین می تواند ویژگی های مواد شیمیایی، مدت زمان تخمینی فرآوری آن ها و روش صحیح حفاظت از خود در برابر این مواد را شرح دهد. تولیدکنندگان این محصولات نیز سعی دارند تا به کاربران تاکید کنند که برچسب های موجود بر روی این مواد و اثرات جانبی آن برای سلامتی، خواص شیمیایی و روشهای حفاظتی را با دقت مطالعه کنند.
۹.مصرف کنندگان چگونه می‌توانند از خود در برابر خطرات ناشی از دی ایزوسیانات ها حفاظت کنند؟
همانطور که پیش از این نیز یاد شد، بیشتر محصولاتی که از این مواد ساخته می‌شوند برای مصارف تجاری و صنعتی به کار برده می شوند و به طور کلی قرارگیری کاربران در برابر دی ایزوسیاناتهای فراوری نشده می تواند به میزان بسیار کمی اتفاق بیفتد. دسته ای از محصولات پلی اورتانی همانند تشک و بالش و توپ های بولینگ محصولاتی هستند که پیش از فروش به میزان کامل فرآوری می‌شوند. صنعت مواد شیمیایی سعی دارد تا ایمنی و به کارگیری مسئولانه از محصولات خود را به عنوان یک اولویت قرار دهد. توجه به سیستم های قانونی پایدار و اقدامات صنعتی منجر به توسعه و به کارگیری محصولات شیمیایی و بهبود درک علمی و همچنین ایجاد اطلاعات امنیتی خواهد شد که در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد.
