روزین به چه ماده ای گفته می شود و چه خواصی دارد؟
روزین با نام کلوفنی یا کلوفن نیز شناخته می شود و نوعی رزین جامد می باشد که از درخت کاج و تعدادی از سایر گیاهان گرفته می شود مانند مخروطیان یا سوزنی برگها. این ماده از حرارت دهی به رزین مایع تازه به دست می آید و حرارت دهی به این رزین ها به منظور تبخیر ذرات ترپین مایع و فرار موجود در آن انجام می گیرد. رزین یاد شده حالت نیمه شفاف داشته و حوزه گسترده‌ای از رنگ‌ها را از زرد تا مشکی شامل میشود. روزین در دمای اتاق حالت شکننده دارد ولی در صورتی که در معرض حرارت ناشی از کوره قرار بگیرد ذوب میشود. این ماده شامل انواعی از اسیدهای رزینی به خصوص آبیتیک اسیدها می شود.
روزین یا کلوفنی چه خواصی دارد؟
کلوفنی ترد و شکننده بوده و بویی مشابه با درخت کاج دارد و معمولاً به عنوان یک ماده جامد شیشه ای شناخته می شود. این در حالی است که تعدادی از این مواد بلورها را تشکیل می دهند به خصوص زمانی که به یک محلول تبدیل می شوند. نقطه ذوب گونه های متفاوت این ماده با یکدیگر فرق می کند به عنوان مثال تعدادی از آنها در دمای جوش آب حالتی نیمه مایع پیدا می‌کنند و سایر موارد در دمای ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه سانتیگراد ذوب می شوند. این رزین ها قابلیت اشتعال پذیری زیادی داشته و با ایجاد دود بسیار می سوزند بنابراین به هنگام ذوب آنها باید بسیار دقت نمود. علاوه بر آن کلوفنی قابلیت انحلال در الکل، اتر، بنزین و کلروفرم را دارد. این ماده به طور عمده از آبیتیک اسیدها تشکیل میشود. انواعی از مواد قلیایی تند و زننده را ترکیب می‌کنند تا نمک را ایجاد کنند که با نام صابون های روزینی شناخته می شوند. علاوه بر آن که این ماده در تولید بسیاری از صابونها به کار برده می شود نقش بسیار مهمی در ساخت وارنیش ها (مانند وارنیش های به کار برده شده برای ویولن) و انواع چسبها ایفا می کند. روزین صمغی قدیمی ترین منبع تجاری روزین ها را تشکیل می‌دهد و در واقع یکی از قدیمی‌ترین مواد خام رزینی می باشد. رزین خام از گیاهان و درختان ترشح می شود. رزین‌های صمغی تجاری با مجروح سازی دوره ای درختان کاج و جمع‌آوری شیره آنها به دست می آید. عصاره کنده درختان کاج نیز چندین بار گرفته شده و تقطیر می شود تا بتوان از آن انواعی از صمغها با درجه غذایی را به وجود آورد و در نهایت روزین های چوبی تولید می شود. روزین های چوبی در مقایسه با نوع قبل می توانند رنگهای متفاوتی داشته باشند و همچنین برای تولید محصولات مختلف نیز به کار برده می شوند. موارد یاد شده از آنجایی که حالت اشباع نشده دارند از پایداری بسیار کمی برخوردارند و زمانی که در معرض اکسیژن قرار بگیرند تیره شده و خواص چسبنده ی خود را از دست می دهند. به منظور بهبود پایداری اکسیداتیو آنهارا معمولاً با استفاده از تسهیم نامتناسب و هیدروژنه سازی فراوری می کنند. پس از خالص سازی نیز معمولا آنها به استرها تبدیل می شوند زیرا فقط استرها قابلیت سازگاری با لاستیک را دارند. از مهمترین استرهای تجاری می توان گلیسرول، متیل تری اتیلن گلیکول و pentaerythriolester را نام برد. در سال‌های گذشته تحقیقات بسیاری به منظور توسعه انواعی از پلیمرهای ضد باکتری انجام گرفته تا از رشد مواد باکتریایی و همچنین آلودگی مواد غذایی، نوشیدنی ها و همچنین دستگاه های پزشکی و ایمپلنت ها پیشگیری شود. پلیمرهای ساخته شده از رزین استرها و یا پلیمرهای اصلاح یافته به عنوان گزینه ای مناسب انتخاب شدند زیرا آنها خواص ضد باکتریایی دارند. این پلیمرها را می‌توان با توجه به قرارگیری ساختار هیدروفنان ترن در پلیمر به دو دسته زنجیره اصلی و زنجیره فرعی تقسیم کرد. تاکنون فقط انواعی از پلیمرها با زنجیره اصلی و وزن مولکولی پایین به دست آمده اند و این در حالیست که بسپارش پلیمرهای زنجیره فرعی توسط روش های رادیکالی فقط محدود به وزن پایین پلیمر نخواهد شد. مطالعات انجام گرفته نشان می‌دهند که پلی استرهای دارای استرهای روزینی در ساختار خود سازگاری زیستی بالاتر و همچنین آب گریزی بیشتر و فعالیت ضد باکتریایی مطلوب تری دارند. اسید های رزینی هم با پلیمرهای وینیلی هم بسپار شده و این واکنش از طریق مکانیزم های رادیکالی صورت گرفته است.
از روزین به منظور تولید چه محصولاتی استفاده می شود؟
رزین یاد شده معمولاً یکی از مواد تشکیل دهنده جوهر های پرینت، فتوکپی و پرینت لیزری، وارنیش ها، انواع چسب ها، صابون، نوشیدنی های غیر الکلی، پودر های بکار برده شده در لحیم کاری نرم و موم های مناسب برای درزگیری می باشند. این ماده می‌تواند نقش عامل های پوششی در بسیاری از داروها و آدامس های جویدنی را ایفا کند که به آنها حالتی منسجم و یا چسبناک می بخشد. گلیسرول استر هم به عنوان یک نامیزه ساز در نوشیدنی های معمولی به کار برده می شود.علاوه بر آن رزین یاد شده می تواند در حوزه دارویی یکی از مواد تشکیل دهنده ی بسیاری از چسب زخم ها و پمادها باشد. در حوزه صنعتی نیز کلو فنی به عنوان یک پودر نرم کننده برای لحیم کاری به کار برده می شوند. روزین و مشتقات آن همچنین دارای انواعی از مصارف در حوزه دارویی می باشند. مشتقات این ماده نیز قابلیت ایجاد فیلم و یا مواد پوششی را دارند و همچنین برای تولید پوشش های روده ای و روکش های قرص به کار برده می شوند. علاوه بر آن این مواد در تولید کپسول های میکرو و ذرات بسیار ریز هم مصارفی داشتند. استرهای روزینی گلیسرول، سوربیتول و مانیتول به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده آدامس های جویدنی در حوزه پزشکی به کار برده می شوند و تخریب و زیست سازگاری روزین ها و مواد زیستی حاوی آنها به میزان زیادی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته است.
آیا کلوفنی یا روزین برای سلامتی انسان خطرناک است؟
قرارگیری روغن لحیم کاری حاوی روزین و یا مشتقات آن در برابر حرارت باعث میشود تا بخاری از آن آزاد شود و این بخار یکی از دلایل اصلی آسم های کارگرانی می‌باشد که در محیط کار خود در انگلستان در معرض این ماده قرار میگیرند. زمانی که فرد به آسم مبتلا شود حتی قرارگیری در معرض میزان بسیار کمی از این بخار می‌تواند منجر به حملات آسم شود که ممکن است به صورت ناگهانی و یا پس از چندین ساعت بروز کند. در صورتی که بیماری آسم در فرد پیشرفت کند امکان درمان آن وجود نخواهد داشت. علاوه بر آن بخارهای ماده یاد شده می تواند به عنوان یک عامل حساسیت زا برای سیستم تنفسی فوقانی و چشم ها عمل کند و تماس مستقیم آن با پوست می‌تواند درماتیت را به وجود آورد علائم اولیه ناشی از قرارگیری در معرض دود های رزینی عبارتند از: سوزش چشم به همراه ریزش اشک، آبریزش بینی و یا گرفتگی آن, گلودرد، سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس.
روزین از چه منابعی گرفته می شود؟
تولید روزین ها به طور عمده در اندونزی، جنوب چین و بخش شمالی ویتنام صورت می گیرد. این ماده در چین از تربانتین درخت کاج قرمز وسایر انواع گرفته میشود. یکی دیگر از مناطقی که ماده یاد شده به مقدار بسیار زیادی تولید میشود عبارت است از مناطق خلیجی آمریکا و همچنین قسمت جنوبی اقیانوس اطلس. رزین های استخراج شده در آمریکا معمولاً از درختان کاج با برگ های بلند و درختان کاج استخری گرفته می شوند.
نتیجه گیری
تفاوت اصلی بین روزین و رزین در این گزینه خلاصه می شود که روزین نوعی ماده ارگانیک می باشد ولی رزین یک ماده بسیار چسبناک و جامد بوده که از گیاهان و یا منابع ترکیبی گرفته میشود و علاوه بر آن این امکان وجود دارد که آن را به پلیمر تبدیل کرد. در اغلب موارد روزینها ترکیبی از مواد مرکب می باشند بخصوص ترپنها. تعداد زیادی از گیاهان به خصوص گیاهان چوبی در پاسخ به جراحت و یا آسیب دیدگی رزین تولید می‌کند که در واقع این ماده به عنوان یک پانسمان از گیاه در برابر حملات حشرات و یا پاتوژن ها حفاظت می کند.
روزین نوعی ماده ی خام با قابلیت تغییر بسیار است که می‌توان آن را به محصولاتی با وزن مولکولی پایین و همچنین مواد پلیمری تبدیل کرد. ویژگی‌های اصلی این ماده شامل ساختار شیمیایی دی ترپن و قیمت پایین میشوند. ساختار یاد شده می تواند بسیاری از گروه های شیمیایی واکنش گرا و کاربردی را به وجود بیاورد و در واقع بخشی مستحکم را ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث بهبود خواص کارکردی، مکانیکی، فیزیکی و گرمایی ماده نهایی شود. در سال‌های اخیر مواد دارای ترکیبات روزینی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند زیرا فرصت‌های بسیاری را برای تولید محصولات کاربردی مانند رزین ها، عامل های فرآوری، داروها، عامل های فعال سطحی، زیست کش ها، موادی که برای تولید محصولاتی در حوزه زیست پزشکی به کار برده می شوند، الاستومرها، پوشش ها، چسب ها، کاتالیزگرها و جذب کننده ها فراهم کرده اند. با توجه به خواصی که برای این مواد شیمیایی تعریف شد، به نظر می‌رسد که آنها می توانند جایگزین بسیار مناسبی برای بسیاری از محصولات موجود در بازار باشند. رزین ها، مونومرها، مواد سخت کننده و ترکیباتی که از نظر زیستی دارای فعالیت می باشند به عنوان انواعی از ترکیبات شیمیایی مبتنی بر روزین شناخته می شوند که در سال های اخیر به مقدار بسیاری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند و همین موضوع باعث میشود تا آنها گزینه بسیار خوبی برای مصارف تجاری باشند. البته موضوع یاد شده نمی تواند این حقیقت را تغییر دهد که مواد شیمیایی روزینی می‌توانند انواعی از محلول های سازگار با طبیعت و نوین را در حوزه‌های مختلف از جمله علوم طب و مهندسی ایجاد کنند.
