زباله های میکرو پلاستیکی چه تاثیراتی بر محیط زیست و انسانها دارند؟
بنا بر برنامه های مطالعاتی جامعی که دارای شواهد علمی می باشند و توسط مکانیسم‌های پیشنهادی علمی انجمن اروپایی در سال ۲۰۱۹ چاپ شده اند میکروپلاستیک ها هم اکنون در هر جایی از محیط زیست دیده می شوند. اگرچه هیچ شواهدی مبنی بر بروز خطرات زیست محیطی ناشی از آلودگی های میکرو پلاستیکی وجود ندارد اما هنوز هم ممکن است با افزایش میزان آلودگی به صورت ثابت این مسئله تا یک قرن دیگر به مشکلی جدی تبدیل شود. تاکنون مطالعات انجام گرفته بیشتر بر مبنای اشیا پلاستیکی بودند. بزرگترین مشکلات گزارش شده ناشی از آلودگی میکرو پلاستیکی در زندگی دریایی شامل گیر افتادن در قطعات پلاستیکی و مصرف خوراکی آنها، خفگی و یا ضعف عمومی ناشی از مصرف این مواد است که در نهایت می‌تواند منجر به مرگ آنها شود. موارد یاد شده همگی دلیلی برای نگرانی های عمومی هستند. از طرف دیگر زباله ها ی میکرو پلاستیکی چندان بزرگ هم نمی باشند و ممکن است اندازه ای کمتر از ۵ میلیمتر داشته باشند و حتی این امکان وجود دارد که در برابر چشم های غیر مسلح کاملاً غیر قابل تشخیص باشند. در واقع ممکن است انواعی از گونه‌های دریایی در معرض چنین زباله‌های به این کوچکی قرار بگیرند و حتی این موارد وارد زنجیره غذایی شوند، در بافت های حیوانی ذخیره شوند و سپس امکان تشخیص آنها توسط روش های دیداری معمولی غیر ممکن شود. میکروپلاستیکها فقط در زندگی دریایی و در میان موجودات دریایی دیده نشده اند بلکه حتی در سیستم های آب های تازه در قاره اروپا، شمال آفریقا و آسیا هم کشف شدند. نمونه هایی که از ۲۹ دریاچه بزرگ در شش ایالت متفاوت در آمریکا جمع‌آوری شدند شامل قطعات پلاستیکی بودند و ۹۸ درصد آنها را نیز میکروپلاستیک های تشکیل می‌دهد که اندازه ای از ۳۵۵ هزار میلیمتر تا 4.75 میلیمتر داشتند.
ورود قطعات پلاستیکی به بدن موجودات
این امکان وجود دارد که زباله های پلاستیکی از طریق بلع و یا تنفس وارد بافت های حیوانی شوند و در آنجا ذخیره شوند. انواعی از کرم های حلقوی مانند کرم های کرانه که از منابع ذخیره شده تغذیه می کنند، دارای قطعات میکرو پلاستیکی در مجرای گوارشی خود بودند. زباله های یاد شده در بدن بسیاری از سخت پوستان مانند خرچنگ دریایی نیز جمع‌آوری می‌شود مانند مجرای گوارشی و تنفسی. علاوه بر آن انواعی از گونه‌ها از زباله ها و مواد ته نشین شده در کف اقیانوس ها تغذیه می کنند و مقلدیر بسیار بالایی از پلاستیک‌ها را می‌بلعند مانند حلزون های دریایی. این موجودات به صورت کاملاً غیر گزینشی مواد ته نشین شده را جمع‌آوری کرده و مصرف میکنند. حتی تعدادی از انسان ها نیز به صورت گزینشی قطعات پلاستیکی را مصرف میکنند و این موضوع می‌تواند استراتژی تغذیه غیر متمایز حلزون های دریایی را رد کند و همچنین ممکن است برای انواع تغذیه کننده های غیر گزینشی با قرارگیری در معرض میکروپلاستیک ها اتفاق بیفتد. فقط ماهی ها و موجودات زنده میکروپلاستیک ها را مصرف نمی کنند بلکه مشاهدات آزمایشگاهی نشان می‌دهند که انواعی از مرجانها که سازنده های آبسنگ می باشند هم می توانند در این گروه قرار بگیرند. اگر چه اثر مصرف مواد پلاستیکی برای مرجان ها هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته است ولی ممکن است آنها به سادگی تحت فشار زیاد قرار گرفته و یا تغییر رنگ داشته باشند. پس از بررسی های آزمایشگاهی مشخص شد که میکروپلاستیک ها می توانند به سطح خارجی مرجانها بچسبند و این چسبندگی خود می تواند بسیار مضر باشد زیرا مرجانها نمی‌توانند هیچ گونه شیء چسبیده به روی بخش خارجی خود را با ترشح مخاط از بین ببرند و با افزایش میزان انرژی مصرف شده در این روند ممکن است حتی بمیرند. پلانکتون های جانوری نیز ذرات بسیار ریز میکروپلاستیک را بلعیده و نوعی مدفوع آلوده به میکروب پلاستیک را تولید می کند. مواد ایجاد شده می توانند به اسکلت خارجی پلانکتون ها نیز بچسبند. پلانکتون های جانوری همانند فیتوپلانکتون ها از ترکیبات شیمیایی اطلاعاتی دارای دی متیل سولفید به منظور ایجاد ارتباط استفاده می کنند. پلاستیک هایی همانند پلی اتیلن سنگین وزن، سبک وزن و پلی پروپیلن هم بویی مشابه دی متیل سولفید دارند. پلاستیک های نام برده شده بیشتر در کیسه های پلاستیکی، ظروف مواد غذایی و پوششهای درب بطری ها به کار برده می شوند. حدود ۱۴ روز طول می‌کشد تا زباله های میکرو پلاستیکی کاملا در بافت های جاندار جذب شوند و می توان این مقدار را با مدت زمان نرمال هضم مقایسه کرد که برابر با دو روز می باشد. موجوداتی که ذرات پلاستیکی را مصرف و جذب نموده اند توسط تعدادی از مهاجمین شکار می‌شوند و پس از آن نیز ابن مواد وارد بدن انواعی از تغذیه کنندگان می شود که سطوح بالاتر غذایی دارند. به عنوان مثال فانوس ماهی های کوچک که از فیلتر ها تغذیه می کنند شکار اصلی برای ماهی های تن و شمشیر ماهی ها می باشند. البته زباله های میکرو پلاستیکی می توانند انواعی از آلوده کننده های شیمیایی را که در بافت های بدن موجود زنده منتقل می شوند را جذب کنند. استفاده از زباله های میکرو پلاستیکی ممکن است باعث ایجاد حس اشباع و پری در این جانداران شود و در نهایت مقدار غذای مصرفی آنها را کاهش دهد که این موضوع نیز خود منجر به گرسنگی شدید و یا سایر مشکلات فیزیکی برای این جانداران خواهد شد. حیوانات دریایی تنها موجوداتی نیستند که از وجود این زباله ها آسیب می بینند بلکه مواد یادشده قابلیت این را دارند که سرعت رشد گیاهان و کرم های خاکی را نیز کاهش دهند.
زباله های میکرو پلاستیکی و تاثیرات آنها برای انسان
ماهی یک منبع مهم از پروتئین برای جمعیت انسانی است و حدود شش و یک دهم درصد از تمام پروتئین مصرفی در سال ۲۰۰۷ در جهان را تشکیل می‌دهد. در واقع میکروپلاستیک های مصرف شده توسط ماهی ها و سخت پوستان می توانند در نهایت توسط انسان و در انتهای چرخه غذایی خورده شوند. در مطالعه ای که در دانشگاه دولتی نیویورک صورت گرفت مشخص شد که هر 18 نمونه از ماهی ها دارای سطحی از مواد پلاستیکی در بدن خود بودند. انواعی از محققان نیز دریافته اند که این مواد ممکن است از نظر شیمیایی ارتباطاتی با فلزات بی فنیل های پلی کلرینی وسایر آلوده کننده های سمی در آب داشته باشند. در واقع ترکیبات حاوی فلزات و میکروپلاستیک ها به راحتی از طریق خوراکی می تواند وارد بدن انسان شود. نگرانی های اصلی حول موضوع خطرات مواد پلاستیکی برای سلامتی انسان ناشی از انواعی از مواد سمی و مواد شیمیایی سرطان‌زایی است که به منظور تولید این پلاستیک ها به کار برده می شود و همچنین در آنها وجود دارد. حتی زباله های میکرو پلاستیکی می توانند به عنوان ناقلی برای پاتوژن ها و همچنین فلزات سنگین باشند. این زباله ها ممکن است برای زنان باردار نیز خطرناک بوده و نقص ها و مشکلاتی را برای جنین مذکر آنها به وجود آورند. این مورد ناشی از قرار گیری مادر در معرض مواد فتالاتی است که خود توسعه و رشد مجرای تناسلی جنین مذکر را با اختلالاتی روبرو می کند.
بیسفنول آ ماده ای است که به منظور سخت سازی مواد پلاستیکی به کار برده می شود و همچنین می تواند انواع اختلالات را ایجاد نماید. بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع ۲ و اختلالاتی در آنزیم های کبدی همگی انواعی از مشکلاتی هستند که در نتیجه قرارگیری در معرض مقدار بسیار کمی از این ماده می توانند به وجود آیند. اگر چه اثرات منفی ناشی از این مواد نسبت به سایر انواع موجود به مقدار بسیار بیشتری مورد مطالعه قرار گرفته است ولی هنوز هم از موارد یاد شده در تولید تعداد زیادی از لباس های پلی استری به کار برده می شوند. نوعی ماده ضد حریق با نام Tetrabromobisphenol A TBBPA در انواعی از پلاستیک ها به کار برده می شود همانند مواردی که در مدار های بسیار ریز دیده می شود. ماده شیمیایی نام برده شده ارتباطی ناگسستنی با انواعی از اختلالات در تعادل هورمونهای تیروئید، عملکرد غده هیپوفیز و ناباروری در موش های آزمایشگاهی دارد. این ماده با تأثیر منفی بر عملکرد معمولT3 می‌تواند بر سیستم عملکرد غدد درون ریز هم موثر باشد. تعداد زیادی از انسان ها در زندگی روزمره خود از انواعی از مواد میکرو پلاستیکی استفاده میکنند. اگر چه ممکن است یک شهروند عادی با توجه به مواد غذایی مصرفی خود در معرض میکروپلاستیک ها قرار بگیرد. در گزارشی با عنوان مصرف انسانی میکروپلاستیک ها عنوان شده است که یک فرد عادی حدود ۵۰ هزار ذره میکرو پلاستیکی را در سال مصرف می‌کند و به همین اندازه از این مواد را نیز تنفس خواهد کرد. به عنوان مثال محققان در چین سه نوع متفاوت از نمک های مصرفی موجود در سوپر مارکت ها را آزمایش کرده و متوجه شدند که در هر سه نوع آنها میکروپلاستیک وجود داشتند. نمک های دریایی در مقایسه با نمک های رودخانه ای دارای مقدار بسیار بیشتری از میکروپلاستیک ها میباشند. نمک های دریایی و نمک سنگ ها که به صورت معمول به عنوان نمک مصرفی در اسپانیا مورد استفاده قرار می‌گیرند هم حاوی میکروپلاستیک ها هستند. نوعی از میکروپلاستیک ها که به بیشترین میزان در این مطالعات یافت شد پلی اتیلن ترفتالات بود. بسیاری از انباشتگی های زیستی در زنجیره غذایی که می‌تواند منجر به قرار گیری انسان در معرض این مواد شود، در مطالعه ای مشخص شد که به بررسی نمونه بافت صدف‌ها و میزان تقریبی تجمع مواد میکرو پلاستیکی در بافتهای آنها می پرداخت. بررسی های انجام شده نشان داده اند که یک شهروند معمولی ممکن است با مصرف صدف سیاه در انگلستان در سال در معرض ۱۲۳ ذره میکروپلاستیک قرار بگیرد. حتی ممکن است این مقدار در کشورهایی که به مقدار بسیار بیشتری از حلرونهای صدف دار استفاده می کنند، به ۴۶۲۰ ذره میکروپلاستیکی برسد.
