استفاده از مواد پلاستیکی در حوزه پزشکی
استفاده از مواد پلاستیکی در حوزه پزشکی چه مزایایی دارد؟
قطعات پلاستیکی توانسته اند صنعت پزشکی را همانند سایر صنایع با تغییرات بسیار زیادی روبرو کنند اما در صورتی که بخواهیم پزشکی را با سایر صنایع موجود مقایسه کنیم متوجه میشویم که حوزه پزشکی دائماً در حال تغییر می باشد و در همین حال گزینه هایی همانند هزینه، کیفیت بالینی و امنیت به عنوان بزرگ ترین چالش هایی به شمار می آید که در این حوزه وجود دارد. تمامی مسئولین در حوزه سلامتی و پزشکان سعی دارند تا راه هایی به منظور بهبود حفاظت و درمان بیماران و کاهش بیماری‌های عفونی به وجود آورند و این درحالی است که هزینه ها به میزان زیادی کاهش پیدا میکند. یکی از حوزه های سلامتی محوری که در آن تولید کنندگان در چندین دهه پیش تفاوت‌های بسیاری را به وجود آوردند استفاده و استاندارد سازی قطعات پلاستیکی می باشد که بیشتر با استفاده از روش قالب گیری تزریقی پلاستیک صورت می‌گیرد. نو آوری از مدتها پیش به عنوان یک فاکتور اصلی در پیشرفت بخش‌های صنعتی متفاوت در تمام جهان شناخته شده است و بخش پزشکی نیز به خصوص در حوزه دستگاه های پزشکی می تواند با استفاده از فناوری ها و راه حل های جدید به میزان بسیار زیادی بهبود پیدا کند و این می تواند در حوزه تغییر دستگاههای موجود و یا اجرای روش‌های استراتژیک برای توسعه محصولات باشد. دستگاه های پزشکی قابل کاشت که به عنوان ایمپلنت های پزشکی نیز شناخته می‌شوند، به دستگاههای گفته می‌شود که با استفاده از مواد ترکیبی ساخته می شوند و به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند به منظور تامین اهداف پزشکی جایگزین یکی از بخش های بدن شوند و در اغلب موارد نیز طول عمر زیادی دارند. این قطعات را به عنوان جایگزینی برای تعدادی از بخش‌های بدن مانند زانو و یا استخوان باسن در نظر گرفته و انتقال داروها مانند داروهای ضد درد مدیریت و تنظیم فعالیت های حیاتی بدن همانند ضربان قلب و علاوه بر آن ایجاد پشتیبانی برای بافت ها و ارگانهای مهم بدن. ایمپلنت های نامبرده شده میتوانند حالتی فعال و یا ساکن داشته باشند و این موضوع با توجه به هدف نهایی آنها متفاوت خواهد بود انواع ساکن بیشتر به عنوان ساختار های پشتیبانی کننده به کار برده می شوند همانند: شبکه های ویژه جراحی و یا استنت ها و این درحالی است که تجهیزات پزشکی فعال به گونه ای قرار داده می‌شوند تا هیچ برهمکنشی با بدن نداشته باشند همانند برخورداری از توانایی پاسخگویی به تغییرات ضربان قلب با استفاده از شوک های الکتریکی. تعدادی از دستگاههای پزشکی نیز به گونه کاملا هوشمند ساخته می‌شوند و آنها میتوانند با سیستم های خارج از بدن انسان نیز مرتبط شده و ارتباط برقرار میکنند و از آن جمله می‌توان به محرک های عصبی و سایر موارد اشاره کرد. رشد بازار دستگاه های پزشکی قابل کاشت بیشتر ناشی از انقلاب و حضور تکنیک های پیشرفته و دستگاههای ویژه در این حوزه می باشد که یکی از مثالهای بسیار حائز اهمیت آن پیشرفت در حوزه درمان بیماری های قلبی می باشد. این دستگاه ها که Pacemaker نام دارند به مدت چندین دهه تحولات بسیاری داشتند و به مرور زمان کوچک تر شده اند و این درحالی است که از توانایی های عملکردی بیشتری برخوردار می باشد. در مسابقه توسعه تجهیزات پزشکی پیچیده تر و کوچکتر، انواعی از واحد ها در حوزه تجهیزات پزشکی میتوانند با موادی سازگار شوند و در نهایت اندازه دستگاه را بدون کاهش دوام و انعطاف پذیری، استحکام و ناسازگاری زیستی آن کم میکنند و یکی از این مواد در واقع پلاستیک است.
یکی از روش های تولیدی پلاستیک ها با نام قالب گیری تزریقی شناخته می‌شود که با استفاده از پلاستیک های ذوب شده و یا تزریق آنها صورت می‌گیرد و در مرحله بعد نیز پلاستیک ذوب شده در داخل قالب سخت می‌شود و شکل قالب را به خود می‌گیرد و در نهایت نیز قالب باز شده و محصول مورد نظر بیرون کشیده می شود برای دفعات بعد نیز این فعالیت به صورت خودکار تکرار می‌شود. در دستگاه های پزشکی نیز قالبگیری تزریقی به منظور تولید بخش هایی از قطعات بسیار کوچک استفاده می‌شود که در نهایت با آنها دستگاه پزشکی کامل شود.
مواد پلاستیکی و مزیت های آنها در حوزه پزشکی
- بروز کمتر عفونت: بیماران بسیار زیادی از به کار گیری قطعات پلاستیکی در دستگاه های پزشکی بهره برده اند و به منظور مبارزه با باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین و سایر عفونت‌های بیمارستانی ناشی از این باکتری پلیمر های بسیار پیشرفته و پلاستیک های آنتی باکتریال استفاده شده که می‌تواند احتمال بروز عفونت را برای بیماران کاهش دهند. در اغلب موارد این پلاستیک ها باکتری ها را به طور کامل کشته و یا آنها را دور می کنند حتی به روی سطوحی که به میزان بسیار زیادی لمس می شوند و در نهایت میزان ابتلا به عفونت را کاهش خواهد داد. جالب است بدانید که پلاستیک های آنتی باکتریال از اثربخشی بسیار زیادی در نابودی باکتری ها برخوردارند و این درحالی است که سطوح نامبرده شده به صورت منظم پاکیزه نمی‌شوند. پلاستیک های یک بار مصرف و ظروف پلاستیکی که میتوانند با مواد خطرناک مبارزه کنند و حتی بسته بندی های پلاستیکی ضد عفونی شده همگی باعث کاهش بروز عفونت خواهند شد.
- افزایش ایمنی: به کارگیری انواع روش های ایمنی محور طراحی شده برای قطعات پلاستیکی باعث شده است تا این دسته از مواد پتانسیل بسیار زیادی بر افزایش ایمنی و امنیت بیماران داشته باشند. به عنوان مثال تمامی بسته بندی های دارویی دارای در پوشهای ویژه کودکان و بسته بندی های ویژه می باشند و علاوه بر آن نیز می‌توان عنوان کرد که پلاستیک ها شکسته نمی شوند و به همین دلیل در مقایسه با شیشه ها گزینه های بسیار ایمن تری برای حمل و نقل و یا ذخیره سازی مواد خطرناک و نمونه ها هستند. از طرف دیگر پلاستیک ها یکپارچگی سایر مواد را نیز به خوبی حفظ می کنند که این کار با استفاده از پوشش های حفاظتی انجام می گیرد.
- بهبود کاربری و راحتی: روزهایی را تصور کنید که قطعات فلزی برای تولید دستگاه ها و ابزارهای پزشکی به کار برده می شد اما امروزه مواد پلاستیکی به عنوان جایگزین بسیار خوبی برای فلزات در نظر گرفته می شوند و به طور کلی مواد بسیار مقاومی هستند. با این وجود پلاستیک کاربری و راحتی بسیار بیشتری را برای محصولاتی فراهم کرده است که به بهبود زندگی های سالم تر و راحت تر کمک می کنند. به عنوان مثال تعداد زیادی از بیماران آلرژیک در برابر فلزات از به کارگیری پلاستیکهای ضدعفونی شده و ضد حساسیت به میزان زیادی بهره می‌برند و همین باعث می شود تا مراقبت و درمان از آنها با روند بسیار ساده تری صورت بگیرد. با نگاهی دیگر به پلاستیک ها در این حوزه متوجه میشویم که آنها بسیار سبکتر نیز هستند همانند به کارگیری قاب های عینک، بافتهای مصنوعی جایگزین استخوان لگن و سایر موارد. قطعات پلاستیکی جایگزین بسیار مطلوبی برای قطعات فلزی و سایر انواع دستگاه هایی هستند که باعث ایجاد ناراحتی و یا درد در بیماران می شوند.
- امکان خلق و تولید انواع از دستگاه های پزشکی که در گذشته امکان پذیر نبود: فناوری های پلاستیکی نوین به مخترعین حوزه پزشکی و مهندسین متخصص در تولید اجازه می‌دهند تا دستگاههای جدیدی را در این حوزه توسعه دهند و توانایی طراحی و تولید قطعاتی از کوچک ترین و ظریف ترین قالب ها باعث می‌شود تا پلاستیک ها را بتوان در تولید قطعات جراحی و انواعی از فرآیندها و حتی تولید استنت، دستگاه های جایگزینی مفاصل و یا سایر موارد استفاده کرد.
- کنترل هزینه ها: پلاستیک ها نقش مشارکتی بسیار پررنگی در کاهش هزینه های پزشکی داشتند و این موضوع برای تامین کنندگان این حوزه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد و در مواردی نیز به این موارد، هزینه های مشتری گفته می‌شود. به عنوان مثال کاهش هزینه ها می تواند ناشی از بکارگیری قطعات پزشکی قابل حمل، سبک و کوچک تر باشد که برای استفاده درمانی در خانه ها به کار برده می شود همانند دستگاههای دیالیز کلیه در خانه. پلاستیک ها می توانند عمر انواع قطعات به کار برده شده در حوزه پزشکی را بسیار افزایش دهند و این درحالی است که قطعات فلزی فرسایش بیشتری داشته و کاربری کمتری نیز دارند. از طرف دیگر ممکن است قطعات فلزی کاربردی در این حوزه با سرعت بیشتری نیز فرسوده شوند و این درصورتی است که پلاستیک ها مقاومت بسیار بیشتری در برابر انواع فشارها دارند که ناشی از قابلیت ارتجاعی و یکپارچگی ساختاری مواد پلاستیکی می باشد. این موضوع برای پلاستیک های چند بار مصرف کاملاً صدق میکند که عمر آنها در مقایسه با دستگاه های فلزی یکبار مصرف بیشتر است. به طور کلی تولید حجیم قطعات پلاستیکی بسیار ارزان تر میباشد که بیشتر ناشی از هزینه های پایین تر مواد خام بوده و سرعت و مقاومت فرآیند های قالب گیری تزریقی نیز در این زمینه موثر هستند. پلاستیک ها ثابت کرده اند که مدت زمان انتقال بسیار سریع تر و اتلاف وقت کمتری دارد.
نتیجه گیری
قطعات پلاستیکی به بیماران زندگی های شاد تری بخشیده و سبک زندگی آنها را نیز به میزان شگفت اوری بهبود می بخشد. به طور کلی با پیشرفت و توسعه حوزه پزشکی و مراقبتهای بالینی ما از کاربری و اثربخشی قطعات پلاستیکی آگاه شده و از آنها بهره خواهیم برد.
مترجم: ف. ال احمد