پلی استر Polyester چیست؟

دسته: مقالات منتشر شده در 02 شهریور 1398
نوشته شده توسط Admin بازدید: 6197

پلی استر چیست؟ (نگاهی دقیق تر به نوعی پلاستیک کاربردی در صنعت پارچه سازی)

یکی از محبوب ترین و معروف ترین مواد کاربردی در صنعت مد، طراحی و طراحی داخلی، پلی استر است ولی واقعا پلی استر چیست و چه کاربردهایی دارد؟

همه ما میدانیم که پلی استر نوعی پارچه و یا ماده سبک بافت است و دارای ویژگی های خاصی میباشد که آن را به گزینه ای ایده ال برای پارچه سازی تبدیل میکند. شاید به کارگیری این ماده در صنعت مد کمی خجالت اور باشد زیرا پلی استر ساخته دست انسان بوده و همانند ابریشم، نخ، پشم  و سایر موراد طبیعی نیست. اگرچه پلی استر طبیعی نیست ولی مطمئنا دارای مزایای زیادی میباشد.

 

پلی استر چیست و از کجا بوجود امده است؟

پلی استر عنوانی کلی برای انواع پارچه ها و یا محصولاتی است که که با استفاده از نخ پلی استر و یا فیبر بوجود می ایند. در واقع  پلی استر نامی خلاصه شده برای پلیمرهای ترکیبی و دست ساز است که دارای محتویات ویژه ای میباشد. معمول ترین و پرکاربردترین در میان این مواد نیز پلی اتیلن ترفتالات است که با نام PET شناخته میشود و با ترکیب اتیلن گلیکول و ترفتالیک اسید بوجود میاید. شاید تمام توضیحات ارائه شده کمی علمی به نظر برسد ولی به طور کلی پلی استر نوعی پلاستیک است.

پلی استر در سال 1941 توسط دانشمندان بریتانیایی در حوزه شیمی اختراع شد و با تعدادی از شعارهای تبلیغاتی در دهه 70 به شهرت فراوانی دست پیدا کرد مانند :یک پارچه ی معجزه گر که میتوان ان را 68 روز پوشید بدون انکه به اتو نیاز داشته باشد و همچنان زیبا و مطلوب بنظر برسد.

اگر بخواهیم به کاربردهای این ماده نگاهی بیندازیم، به پارچه سازی، ساخت اثاثیه و سایر موارد میرسیم. اگر به لباسهایتان علاقه داشته باشید، حتما تا به حال نگاهی به برچسب انها و مواد سازنده انها انداخته اید. در صورتی که در تولید یک لباس از ترکیب فیبر طبیعی با پلی استر استفاده شده باشد، میتوایند درصد این ترکیب را بروی برچسب لباس مشاهده کنید.

ویژگی های پلی استر کدامند؟

 

چرا پلی استر را انتخاب کنیم؟

پلی استر انتخابی محبوب و پرطرفدار برای صنعت پوشاک است و از انجایی که مقاومت زیادی در برابر ایجاد لکه دارند، به راحتی شسته میشوند. از انجایی که پلی استر وضعیتی پویا و غیر ثابت دارد، از ان در ترکیب با انواع ثابت تری از فیبرها استفاده میشود مانند نخ که با نام پلی کاتن شناخته میشود و ویژگی های هر دو نوع ماده مانند قوی ، بادوام و مقاوم در برابر چروک خوردگی را نشان میدهد. همچنین ترکیب این دو ماده در مقایسه با پلی استر خالص باعث میشود تا پارچه خیلی خنک تر باشد و هوای بیشتری از ان عبور کند.

پوشاک پلی استری حالتی لیز و ابریشمی دارند و میتوان انها را با بافت به هم متصل کرد که خود دلیلی برای افزایش حالت ارتجاعی این ماده است. این ماده نوعی فیبر درخشان بوده  و میتوان از ان به سادگی در موارد مختلف استفاده نمود.

 

معمول ترین کاربردهای پلی استر کدامند؟

 

ایا استفاده از پلی استرها با معایبی نیز همراه است؟

عده ای از مردم ترجیح میدهند تا محصولات طبیعی مانند نخ، ابریشم و پشم ، ترمه  و موارد مشابه را بپوشند. مزیت کلی این مواد طبیعی این است که هوا به خوبی میتواند از انها عبور کند، بادوام و پایدار بوده و همچنین احتمال واکنش های آلرژیک را کاهش میدهد. همچنین مواد یاد شده نسبت به فیبر های ساخته دست انسان گران تر بوده و در شست و شو و خشک نمودن هم به مراقبت بیشتری نیاز دارند.

بزرگترین و اصلی ترین عیب مواد پلی استری  و یا فیبر های ترکیبی این است که هوا نمیتواند به خوبی از انها عبور نماید. عده ای با پوشیدن لباسهای پلی استری عرق میکنند و یا رطوبت را حس میکنند که حس مطلوبی نیست. این بدین دلیل است که جذب رطوبت مواد پلی استری  در مقایسه با فابریک های طبیعی مانند نخ، خیلی کم است. اگرچه امروزه، تولیدات مدرن در تلاشند تا پلی استرهایی بسازند که قادر به جذب کامل رطوبت از بدن می باشند و گزینه ای مناسب برای ورزش و اوقات فراغت هستند.

افرادی که پوستهای خیلی حساسی دارند؛ ممکن است با پوشیدن پارچه های ساخته شده از الیاف طبیعی، کمی حالتهای حساسیتی را تجربه نمایند ولی این مورد در خصوص پارچه های ترکیبی چندان صدق نمیکند.

مواد پلی استری قابلیت اشتعال بالایی دارند بنابران زمانی که در کنار اتش شعله ور در محیطی باز هستید، باید مراقب باشید.

از انجایی که پلی استر نوعی پلاستیک است، این سوال پیش می اید که همانند پلاستیک برای محیط طبیعی مضر است یا خیر. بله پلی استر از منبعی غیر پایدار گرفته شده است. اگرچه بطری های پلاستیکی به پارچه های پلی استری تبدیل میشوند و این خود خیلی خوب است ولی از طرف دیگر مواد پلاستیکی قابلیت ترکیب با سایر مواد را ندارند که به معنی عدم تجزیه خوب انها در خاک میباشد.

 

پلی استر قابلیت تجزیه در محیط زیست را ندارد

اکثر مواد ساخته شده از پلی استر قابلیت تجزیه در محیط زیست را ندارد و این یعنی تی شرت پلی استری که شما در فصل گذشته خریداری کردید، حداقل به مدت بیست سال و حداکثر به مدت 200 سال در طبیعت تجزیه نخواهد شد.

علاوه بر ان، پلی استر خود از نفت گرفته میشود و صنعت تولید نفت نیز یکی از بزرگترین الوده کنندگان در جهان به حساب می اید.

 

رنگهای پلی استری برای محیط زیست مضر هستند

ایا تا به حال با خود فکر کرده اید که چرا محصولات پلی استری به راحتی لک نمیشوند؟ این موضوع از انجایی ناشی میشود که از مواد ویژه ای برای رنگ امیزی پلی استرها استفاده میشود. این رنگها که با نام رنگهای پراکنده نیز شناخته میشوند، نامحلول در آب هستند و همچنین همانند پلی استرها از ساختار مولکولی پیچیده ای  ایجاد شده اند که به راحتی از هم فروپاشیده نمیشود.

آبهای زائد ناشی از کارخانه های پارچه سازی حاوی رنگهایی هستند که به سختی میتوان با انها برخوردی سازنده داشت زیرا وارد محیط زیست میشوند و حالت سمی انها مشکلات جدی را برای گیاهان و زندگی حیوانی بوجود می اورد.

رنگهای پلی استری علاوه بر اینکه برای حیوانات و گیاهان مضر هستند، جان انسانها را نیز به خطر می اندازند.  بنا بر گزارشات موجود، کارگرانی که تماس زیادی با این رنگها دارند در مقایسه با افراد عادی ، بیشتر به سرطان و بیماری های ریوی دچار میشوند

 

تولید پلی استر به آب زیادی نیاز دارد

تولید پلی استر با فرایندی صورت میگیرد که در طی ان حرارت زیادی با انرژی بالا به ماده اعمال میشود و به همین دلیل به حجم زیادی اب برای کاهش دما هم نیاز دارد. در صورتی که این مورد به خوبی مدیریت نشود، میتواند به کمبود سطح ابهای سطح زمین و همین کاهش دسترسی به اب اشامیدنی تمیز شود.( به خصوص در جوامع اسیب پذیر که پلی استر به دفعات در آنها تولید میشود)

 

پلی استر چگونه ساخته میشود؟

نمیتوان انکار نمود که الیاف پلی استری کاربردهای مطلوب بسیاری  در بخش های خیلی متنوعی دارند. استفاده از این نوع الیاف همانند سایر مواد ترکیبی میتواند با واکنش های حساسیتی همراه باشد ولی این احتمال پایین است به خصوص زمانی که پلی استر با سایر مواد مانند نخ ترکیب میشود. واکنش های حساسیتی در برابر الیاف و پارچه ها (حتی نوع طبیعی انها) اتفاق می افتد ولی به طور کلی به کارگیری پلیمر خیلی کاربردی و موثر است.

پلی استر در دهه 70 محبوبیت زیادی داشت ولی از آنجایی که الیاف ان به صورت دو ردیفه به هم بافته شده بودند، کاربری راحتی نداشتند و به همین دلیل از این محبوبیت خیلی کاسته شد و همچنان این باورهای منفی قدیمی  در خصوص پلی استر وجود دارد. اما پلی استرهای مدرن پس از فراز و نشیبهای زیادی به مرحله کنونی رسیده اند و از الیاف مرغوب تری ساخته شده اند. پیشرفتهای فناوری محور باعث شده اند تا حس ناشی از  پوشیدن این الیاف و ظاهر انها به مقدار قابل توجهی رشد کند. امروزه از ترکیب پلی استر با سایر مواد طبیعی و گران تر استفاده میشود اما همچنین این امکان وجود دارد که تا حدودی عدم نفوذ هوا در این پارچه ها برای افراد آزار دهنده باشد. بنابریان پارچه های پلی استری نمیتوانند انتخابی مناسب برای افرادی باشند که گرگرفتگی یا دمای بالای بدن را تجربه میکنند و یا حتی در محیط های مرطوب زندگی میکنند.

پلی استرهای نوین میتوانند به اندازه ابریشم واقعی و پشم زیبا به نظر برسند و یا حس خوبی را به فرد منتقل سازند ولی این فقط در صورتی است که شما نوعی مدرن با ترکیبات مناسب را انتخاب کرده باشید. تعداد زیادی از برندهای معروف در دنیا از پلی استر در پوشاک خود استفاده میکنند تا دوام این محصولات افزایش یابد، کاربری  و روش نگهداری ساده ای داشته باشد و همچنین اثرات خوبی بر جای گذارد.

همیشه انتخاب پارچه مناسب باید با احتیاط صورت گیرد. به خاطر داشته باشید که همه ی مواد پلی استری یکسان تولید نمیشوند .پس تحقیقات کاملی انجام دهید، برچسبها را چک کنید و حتما لباس را قبل از خرید بپوشید.